Külah Balığı - Fistularia commersoni

Konu, 'Denizdeki Balık Türleri' kısmında nicholai hel tarafından paylaşıldı.

  1. nicholai hel

    nicholai hel Aykut

    Mesajlar:
    1.170
    Şehir:
    Antalya
    Selam sevgili dostlar.

    Artık sıkça gördüğümüz Kızıldeniz göçmeni balıklar ne yazık ki özellikle Akdeniz’de günden güne artmakta. Fakat yaklaşık 10 yıldır kıyılarımızda görülen ve her yıl giderek artan bir popülasyon sağlamasıyla dikkat çeken bir tür var. Buna rağmen hala yeterince tanımadığımız bu balığı araştıralım dedim.

    [​IMG]


    Türümüzün bilimsel ismi "Fistularia commersoni", İngilizce’de genellikle “Cornetfish” bazı kaynaklarda da “flutefish” olarak geçiyor. Türkçe ismi çoğu zaman külah balığı, bazen de trompet balığı, boru balığı ve zurna balığı olarak anılmaktadır. Yalnız zurna balığı denmesi karışıklığa sebebiyet vereceği için doğru bir kullanım olmamaktadır, nitekim bu isim zaten denizlerimizde bulunan, tanınan başka bir türe aittir. En doğru kullanımı İngilizceden birebir çeviri olan Külah Balığı olacaktır. Trompet balığı da yanlış bir kullanımdır. Çünkü aslında “Trumpet fish” olarak literatürde bulunan “Aulostomus chinensis” farklı bir türdür. Ülkemiz sularında (henüz) bulunmamaktadır.


    Dünya üzerinde dağılımı bu şekildedir.

    [​IMG]



    Nasıl tanınır?

    [​IMG]


    Karakteristik özellikleri: Uzun silindirik vücut. Bu boyun üçte biri uzunluğunda bir kafa. Aynı hizada ve kuyruğun hemen önünde bulunan birbirine simetrik sırt ve anüs yüzgeçleri. Ve kuyruğun ortasından çıkan uzun ince uzantı olarak sayılabilir. Normal rengi sırtta yeşilimsi-kahverengimsi gri, karın kısmında gümüşi beyazdır. Ayrıca yetişkin bireylerde boyuna neon mavisi çizgiler ve noktalar bulunur. Normal rengi dedik çünkü bu balık çok hızlı şekilde renk değiştirebilmektedir. Tanımlarken renginden çok vücut özelliklerine bakmak doğru olur. Maksimum eriştiği boy kaynaklarda 160 cm olarak geçmektedir. Çenesi çok uzun görünmesine rağmen aslında ağzı bu kısmın ucundadır ve fazla açılmaz.

    Külah balığının amatörlerce kimi zaman zarganayla karıştırıldığı olur. Fakat aslında büyük farklar mevcuttur ve daha önce yakından zargana görmüş biri bu balığın zargana olmadığını rahatlıkla söyleyebilir. En büyük karakteristik farklar olarak ağız ve kuyruk yapıları ve rengini gösterebiliriz.

    Zargana [​IMG]
    Külah Balığı [​IMG]


    Asıl karmaşa Trompet balığı ile arasında yaşanır ki gerçekten benzerler. Fakat ayırdetmenin çok kolay bir yolu kuyruğa bakmaktır. Külah balığının kuyruğunun ortasından çıkan uzantı yerine trompet balığının kuyruğu sadece bombelidir.

    Trompet balığı
    [​IMG]



    Ne yer?

    Etçildir. Plankton boyutundan başlamak üzere avlayabileceği tüm balık, kabuklular, kurtlar, yumuşakçalar, böcekler ile beslenir. Tercihi büyük oranda küçük balıklar olduğundan yurdumuz sularında zargana ve ıskarmoza rakip olduğunu söyleyebiliriz. Sadece bu türlere göre daha az seçicidir.


    Nerede bulunur?

    Derinlik olarak 0 ile 130 metre arasındaki tüm derinliklerde rastlanabilir. Su şartları elverdiği ölçüde “avı nerede ise orada” demek mümkündür, ayrıca farklı su şartlarına toleransı da yüksektir. Kayalık, çakıllık, kumluk, bataklık ve bunların birbirine geçiş yaptığı her türlü yüzey özelliğinde görülebilir. Tercih ettiği bölgeler avının da bol bulunduğu kayalık kesimlerdir. Su sütununda tercih ettiği derinlik genelde deniz tabanının biraz üstüdür.


    Nasıl avlanır?

    Obur bir avcıdır fakat özellikle harekete duyarlıdır. Bu nedenle avı en iyi küçük ve orta boyutlu sahteler ile yapılır. Sardalya vb balıklarla sürütme ile de alınır. Balığın boyutuna göre avları da büyüdüğü için tam yetişkin üyelerin daha büyük boy sahtelere hatta jiglere de geldiği görülür. Çapari ile avı da mümkündür.

    Ekonomik değeri sık yakalandığı ülkelerde olsa da yurdumuzda henüz yoktur. Etinin lezzeti kimi kaynaklara göre sıradan, kimilerine göre oldukça lezzetli olarak belirtilmiştir. Kafa ve kuyruk kesildikten ve temizlendikten sonra isteğe göre derisi yüzülür ve unlanır, genelde filetosu yapılarak kızartılır.

    Japonya sularında Kouki Akeyama'nın yakaladığı 2.5 kg'lık kırmızı külah balığı rekor sayılabilecek boyda.

    Umarım faydalı olmuştur.
    Herkese rastgele....
     
    Son düzenleme yönetici tarafından yapıldı: 26 Mart 2020
  2. nicholai hel

    nicholai hel Aykut

    Mesajlar:
    1.170
    Şehir:
    Antalya
    Bu türün ülkemiz sularında olduğunu uzun süre önce duymuş olmama rağmen yurttan uzak olduğumdan dolayı bu seneki yıllık iznime kadar tanışma fırsatım olmamıştı. Kaş bölgesinde yaptığım dalışlarda gerçekten çok fazla sayıda olduğunu, kıyılarımızın resmen istila edildiğini gördüm. Bu araştırmamın sebebi de bu yoğun nüfusları oldu.

    Benim gözlemlerime gelirsek en başta inanılmaz derecede özgüven sahibi bir balık olduğunu belirtmeliyim. Kaçmak ne kelime, resmen kafa tutuyor. Bir süre gezindikten sonra arkama baktığımda mutlaka bir tanesini birkaç metre arkamdan beni dikizlerken buluyorum. Meraklı olduğu kesin, ama sanırım bu şekilde bir “kolay av” mantığı da var, benim gibi büyük bir avcının ona kolay av sunmasını, sürüleri dağıtıp belki de yaralı av bırakmasını bekliyor. Eğer döner ve üzerine giderseniz rengi bir anda değişerek vücudunda dikine, iki parmak kalınlığında çizgiler çıkarıyor. Bunun amacı ortama kamufle olarak ilgiyi dağıtma olmalı. Daha da yaklaşırsanız önce vücudunu S şekline getirip biraz sallanıyor, ardından iyice tedirgin olursa hızla 5-10 metre uzaklaşıp tekrar dönerek sizi izliyor. Bu özellikleri sebebiyle zıpkın avı aşırı derecede kolay yapılabilir. Ben Kaş’da zıpkınsız daldığım ve zaten balığı tanımadan atmayacağım için hiç tecrübe etmedim. Fakat zıpkın avı için tek problem uzun ince yapısı olur. Yine de yüzgeçleri dışında suyun içinde çoğu zaman tamamen hareketsiz durması nedeniyle biraz el alışkanlığı olan bir zıpkıncı rahatlıkla vuracaktır. Üstünden bakılarak daha net bir atış verecektir.

    Bu ilginç balığa merakım bununla bitmedi. İskeleden dip takımıyla avlanan arkadaşımın yanına gittim ve attığı yere dalarak (zaten kayda değer birşey tutamıyordu o sıra :) ) durumu incelemek istedim. Tahmin ettiğim gibi bir külah balığı, üstelik oldukça iri, bir metrenin üzerinde bir tanesi iğnedeki yemin 15 cm uzağında beklemede, resmen yemi kokluyor. Ama katiyyen yeme dokunmuyor. Tabii onun varlığı etraftaki küçük balıkları da tedirgin ediyor ve yanaşamıyorlar, bir-iki metre kadar ilerden izliyorlar. Balık dakikalarca yemi izledi durdu. Arkadaşıma oltayı biraz kaldırıp bırakmasını işaret ediyorum. Yemler hareketlendiği anda balığın rengi değişerek hemen bir S pozisyonu alıyor ve atlayacak gibi geriliyor. Fakat hareket durunca yine yeterince tahrik olmadığı için oltaya atlamıyor. Oltayı toplarken aynı tepkiyle oltayı bir süre takip ediyor. Fakat yenmeye değer bulmayarak vazgeçiyor. Arkadaşımın yeminin de oradaki kayalardan topladığımız patella ve benzeri kabuklular olduğunu da belirtmem gerek. Belki daha cezbedici bir yem olsa atlardı.
    Ertesi gün akşam günbatımında ikimiz birlikte dubadan mırmır avlarken arkadaşın oltayı atmasıyla bu balığın binmesi bir oldu. Daha kurşun yere inmeden, yemlerden birini kaçan bir canlı sanmış olacak, tereddütsüz atladı. Kurşun yere değdiği gibi topladı arkadaş, yakından inceleme şansı bulduk. 70 cm kadardı. Fakat alttan bakınca balığın etli olması gereken kısmı gözümüze fazlaca şeffaf görünüyordu. Yemeğe değer bulmayarak hemen geri bıraktık. Tabii keşke yanımızda makina olsaydı da fotoğraflasaydık. Şimdi burada iyi giderdi. :rolleyes:

    Araştırmalarıma göre yiyen arkadaşlarımız var. Lezzetli de diyorlar. İleride olur da iri bir boyu yine denk gelirse deneme fikrim var. Gözüme pek hoş gelmese de yukarıda anlattığım gibi yapıldığında zarganadan çok farkı olmayacaktır en azından görüntü açısından. :) Ayrıca kıyılarımızdaki hızlı artışına bakarsak o bizim yerel balıkları iyi derecede tüketiyor. Bunu biraz yavaşlatmalı. ;)
     
  3. eyeofnight

    eyeofnight Nihat Furkan

    Yaş:
    31
    Mesajlar:
    233
    Şehir:
    Ankara
    En İyi Avı:
    Sudak 3.5 kilo civarı. Turna 52 cm
    Bu yıl Anamur'da ben de gördüm bu tarz bi balık. Bir tane değil belki onlarca gördüm... Orda yaşlı bir balıkçıya sordum boru balığı dedi. Gündüz vakti kıyıya yakın bir yerde iskelenin üstünden görmüştüm. Sürü şeklinde hep dibe yakın geziyorlardı. Su da dalgada yoktu fakat anüs yüzgecinden sonra gelen uzantıyı gördüğümü kesinlikle hatırlamıyorum. Şimdi aklımda soru işareti oldu acaba trompet balığı mıydı diye:confused:
     
    hakankadiroglu bunu beğendi.
  4. nicholai hel

    nicholai hel Aykut

    Mesajlar:
    1.170
    Şehir:
    Antalya
    Nihat, trompet balığı ülkemiz sularında henüz tespit edilmemiş bir tür. Külah (boru) balığına göre biraz daha tropik şartları seviyor. Fakat doğu afrika ve Hint Okyanusunda bulunuyor olması dolayısıyla yine ileride Kızıldeniz üzerinden gelme ihtimali var. Şimdilik bildiğim kadarıyla rapor edilmemiş bir tür.

    İskelenin üzerinden bakarak o ince uzantıyı görememiş olman gayet normal, çünkü özellikle yukarıdan bakıldığında çok ince ve kuyruk yapısından farksız bir uzantı. Asıl dalarken yandan bakınca dikkat çekiyor. Dibe yakın durduklarını söylemişsin, deniz çok durgun da olsa o mesafeden uzantıyı seçmek zor olacaktır. Ben ayırdetme yöntemi olarak gösterirken balığın yakalanma durumunda ismini tayin edebilmek amacıyla kullanılmasını düşünerek yazmıştım. Ya da dalarken de açıkça seçilebilecek bir ayrımdır.
    Genel olarak vücut formu uyuyorsa Külah balığı olduğunu söyleyebiliriz. Anlattığın davranış özellikleri de onu gösteriyor zaten.

    Denk gelirse tadına bakın bakalım. :)
     
    Son düzenleme: 15 Eylül 2011
  5. mufi

    mufi Muvaffak İŞMEN

    Mesajlar:
    3.332
    Şehir:
    İzmir
    Favori Kamış:
    kıyı balıkçılıgı standart malzeme oltakamışı ve makine
    Favori Makine:
    Daiwa GS 9
    En İyi Avı:
    her av iyidir yeterki usule uygun olsun
    Sevgili Aykut - merakını ve çalışmanı kutlar devamını dilerim ..
     
  6. __ege__

    __ege__ ege

    Mesajlar:
    192
    Şehir:
    BODRUM
    En İyi Avı:
    teknede 40 metreden spin kamış makine set:) valla:)
    Bilgiler için teşekkürler:),
     
  7. bortacina

    bortacina Şerif

    Yaş:
    40
    Mesajlar:
    49
    Şehir:
    İstanbul/avcılar
    Favori Kamış:
    Remixon
    En İyi Avı:
    Kefal 800gr
    Kuşadası Dİlek yarımadasında askerlik yaparken bizim komutan vurmuştu bundan zıpkınla .eti mezgit etine benziyor fena değildi
     
  8. nicholai hel

    nicholai hel Aykut

    Mesajlar:
    1.170
    Şehir:
    Antalya
    Teşekkürler Muvaffak Hocam. Umarım artık bu balığın daha iyi tanınmasına, bilinçli şekilde yaklaşılmasına faydası olur. Sizin de her fırsatta vurguladığınız gibi, bilgimiz arttıkça bilincimiz artar. Böylece hem daha "usulüne uygun" avlanırız, hem de şüphesiz daha çok keyif alırız.

    Şerif Bey paylaşımınız için teşekkürler. Eğer sizin gibi, bu balığı avlayan, yiyen, bilgisi olan başka arkadaşlarımız oldukça tecrübelerini burada paylaşırlarsa daha kapsamlı bir envanter sayfamız olur. Ne de olsa bu balık artık yerel türlerimiz arasına girecek gibi görünüyor.

    Herkese sağlıklı ve keyifli avlar diliyorum.
     
  9. DeryAdem

    DeryAdem Adem Aktaş

    Mesajlar:
    34
    Şehir:
    Trabzon
    Bu güzel araştırma ve bilgiler için teşekkürler aykut abi. Açıkçası ağız yapısını deniz atına da benzetmiyor değilim yani :)
     
  10. nicholai hel

    nicholai hel Aykut

    Mesajlar:
    1.170
    Şehir:
    Antalya
    :) Benziyor gerçekten. Baya büyük ölçekli bir şekilde. :)
     
  11. KıyıBalıkçısı

    KıyıBalıkçısı halit

    Mesajlar:
    3
    Şehir:
    Muğla
    Aykut bey bilgi paylaşımınız için teşekkür ederim,çok güzel bir araştırma gerçekten devamını dilerim..Rast gele
     
  12. frado

    frado fırat

    Yaş:
    36
    Mesajlar:
    21
    Şehir:
    antalya
    birkaç gün önce antalya konyaaltında birisi yakaladı bundan adını tahmin edemedik sargana topunun ucuna tekli iğne yem olarak karidesle yakaladı adını şimdi buradan öğrenmiş oldum :D bu arada oldukça dayanıklı bir ballık 5 ltrelik su şişesinin içinde ortalama bi yarım saata yakın canlı kalabildiğini gözlemledim birde garip bi ses çıkartıyordu belkide adı bu yüzden zurna balığı veya trompet balığı koyulmaya çalışılmış olabilir.ses konusunda ciddiyim :D
     
  13. arkabili

    arkabili serkan

    Mesajlar:
    1
    Şehir:
    artvin - kıbrıs
    Son düzenleme yönetici tarafından yapıldı: 26 Mart 2020
  14. night fisher

    night fisher fatih

    Yaş:
    59
    Mesajlar:
    2.135
    Şehir:
    bursa
    Favori Kamış:
    kendisinin dizayn ettiği muhtelif kamışlar
    Favori Makine:
    çançinçon çinişi makineler
    En İyi Avı:
    kırlangıç 8.4 kg
    CORNET-esas olarak bir müzik aletidir(korna, senfoni orkestralarında da kullanılır.)
    latince cornus teriminden türemiş adıyla(cornus-boru şeklinde hayvan boynuzu) eski bir müzik aleti,imparator halkı selamlamadan önce çalınan o meşhur ''tatarararan'' seslerini çıkaran uzun boru şeklindeki aletler.
    Dondurma adlı bin yıllık tatlıyı ilk olarak külahta sunan (1904 yılında louisiana-missouri )amerikalılar,külahı boruya(korna) benzetip cornet adını vermişlerdir, yani boru-korna.
    Biz türkler ise bu çıtır lezzeti kafalarımıza taktığımız bir çeşit şapka veya kağıttan kıvırarak yaptığımız kap olan külaha benzetip ,külah demişiz.
    Gelelim balığımıza,bu göçmen balığa bir ad veren (kimse artık o şahıs) bilirkişi,literatür hazırlayıcı,görünce corneti ingilizcede,kornettonun da popülaritesiyle,ingilizin bu balığı külaha benzettiği için cornet dediğinden yola çıkarak yapıştırıvermiştir külah adını.
    Oysa balığa cornet adını ,külah piyasada yokken komuş ingilizler,bizim boru dediğimiz kornaya benzeterek.
    Bu balığı ilk gören akdenizli bir yörüğe,ver şuna bi isim desek külahmı kordu adını yoksa borumu.
    Kaynağı yanlış algılanarak ortaya çıkan bu külah balığı teriminden ziyade bu balığa BORU BALIĞI yada KORNA BALIĞI denmesi çok daha mantıklı olacaktır.
     
  15. Huseyin Alp Arslan

    Huseyin Alp Arslan Huseyin Alp Arslan

    Yaş:
    56
    Mesajlar:
    3.370
    Şehir:
    Auckland/Yeni Zealanda
    Favori Kamış:
    olta ve oltadan baska hic bir sey
    En İyi Avı:
    22 kg Kingfish
    Sevgili Aykut,

    Amator Balikcilik sitelerinde icinde bilgiyle dolu paylasimlarin buyuk eksiklik cekildigi su gunlerde, okumaktan oldukca keyif aldigim nitelikli calisman icin sana cok tesekkur ediyorum.Her satiri cok degerli ve ozenle hazirlanmisti.Tebrik ederim kardesim.

    Kendine iyi bak.Rast gelsin.
     
  16. Zıpkıncı İbo

    Zıpkıncı İbo İbrahim Can

    Mesajlar:
    2.915
    Şehir:
    Ankara
    Favori Kamış:
    Cressi, Mares, Tusa
    En İyi Avı:
    18 kg Akya
    Harika paylasim icin tesekkurler Aykut. Cok emek vermissin, ellerine saglik. Sayende bilgilendik ve keyif aldik...
     
  17. hakankadiroglu

    hakankadiroglu Hakan

    Yaş:
    44
    Mesajlar:
    1


    Nihat bey Anamur’da bende gördüm bu balığı. Kuyruk kısmının ortasında uzantısı var. Balık avlarken ilk başta zargana zannettim lakin su üstüne yakın yerde yüzerken dikkatli bakınca gerek renginden gerek se gaga yapısından zargana olmadığı belli.
     
    Son düzenleme yönetici tarafından yapıldı: 26 Mart 2020
  18. Balikci yns

    Balikci yns Yunus Güçlü

    Yaş:
    34
    Mesajlar:
    2
     
  19. Balikci yns

    Balikci yns Yunus Güçlü

    Yaş:
    34
    Mesajlar:
    2
    Bu baliktan bugün demre sahilde tuttum bir tane.
    Cok kaygan yapiskan ozelligi var.
    Yarin tadina bakarim
     

    Ekli Dosyalar: