Balıkların ağız ve iç organlarında görülen parazit - Bathynomus giganteus

Özellikle ülkemiz sularında hani (taş hanisi) ve ısparozların bazı türlerindede ağız kısmında ve solungaç kapaklarında sıkça rastladığımız bu canlıyı tanıyalım istedim. Bu konuda tecrübeli üstadlarıda fikirlerini iyi olacak tabiki, değerli yorumlarını esirgemeyen tüm dostlara şimdiden teşekkürler.



Isopodlar son derece farklı formda ve superordosu Peracarida olan zengin türlü kabuklulardır.Isopodlar sakin olan bütün çevrelerde yaygındır.Her ortama adapte olabilen ender kabuklulardır.Isopod yaklaşık olarak 10000 tür ve 10 subordo içerir.Bu hayvanların uzunlukları 0,5 mm’den 500 mm’ye kadar değişebilir(bathynomus giganteus).Filogenetik analizler ve fosil kayıtları bu grubun paleozoik zamanın karbonifer devrinde yaklaşık 300 milyon yıl önce çıktığı kabul ediliyor.





MORFOLOJİ VE BELİRGİN KARAKTERLER

Kabuklular farklı olarak isopodların vücutları üç ayrı bölgeden oluşur.Baş,göğüs ve karın.Isopodlarda göğsün birinci segmenti başla birleşmiştir.Geriye kalan yedi segmenti pereondan oluşur.Her biri bir çift bacak içerir.Bunlara pereopodlar da denir.Bu bacaklar hareketi ve avını yakalamasını sağlar.Isopodlarda karın kısmında ilk olarak beş segment bulunur ve bunlara ek olarak altıncı segment daha geniştir.buraya pleotelson denir.Beş segmentli olan kısımlardan bir çift ayak çıkar.Bunlara pleopod denir.Bu ayaklar yüzmeyi ve solunumu sağlar.Isopodların birleşik gözleri ,iki tane anteni, ve dört tane çenesi vardır.Birinci antenler hassas bir yapıya sahiptir.İkinci antenler ise dokunsal bir yapıya sahiptir.Mandibüller birinci maxil ikinci maxil ve ayak çeneleri vardır.Bu çeneler önden arkaya doğru sıralanır.

ISOPODLARA AİT ÖZELLİKLER

1-Gözleri sapsızdır.
2-Kabuk kalkan başa indirgenmiştir.
3-Temel gaz değişim yapıları pleopodlardır.
4-Kas tabakası son derece yapılı tek fibrillidir.
5-Ayakları her zaman tek eklemlidir.

HABİTATLARI

Tüm okyanus dünyasından denize ait bilinen tür sayısı yaklaşık olarak 4500 dür.Denizde orta kısmından dip kısmına kadar olan yerde ve bir kaçıda pelajik bölgede bulunur.Bazı gruplar tatlı sularda koloni oluştururlar.Yaklaşık olarak 500 kadar tür göller,nehirler,akarsular,yeraltısuları dahil.. Su bazı tropikal bitkileri barındırır.Onlar genellikle ortak bir yapı gösterirler.Karadan az uzakta olan yerde deniz türlerine ait olan subordolar şunlardır:

Asellota,Anthuridea,Gnathiidea dır.Bunlar çok yaygın subordolardır. Sahil çizgisinde yaşayan en önemli 3 familya şunlardır:Sphaeromatidae,Idoteidae ve Cirolonidae, Derin denizde bütün diğer isopodlar hariç tutulduğunda Asellotanların sayıca fazla oldukları görülür.Gerçekte çevrede evrime ait ışınıma maruz kalmıştır.Anthuridea subordosuna ait türler azdır.Boru şeklinde olan bu formların yaşadığı yerler derin olmayan sular ve sığlık bölgelerdir.Onlar özellikle değişik tropikal resiflerde yaşarlar.Oniscidea subordosuna ait türler tamamen karaya aittir ve onlar karda bulunan başarılı kabuklulardır.

BESLENMELERİ

Isopodlarda beslenme çok değişiktir.Belirli habitatların yanında isopodlarküçük otçullar,yırtıcı hayvanlar ve parazit olarak enerji devrinin en önemli unsurunu oluştururlar.Genelde ilkel subordolar (phreatoicidea,asellota,microcerberidea,calabozidea,oniscidea,valvifera) otçullardır.Halbuki diğer ordolardan türeyenler (flabellifera,epicaridea,gnathiidea) etçil ,yırtıcı ve parazittirler.Orçulların öğütme mandibülleri vardır.Etçil olanlarında tipik kesme mandibüllere sahiptir.

GELİŞMELERİ

Isopodların larva dönemleri yoktur.Embriyo evreleri dişi yumurta keselerinde gerçekleşir.Yumurtadan çıkınca dişi yumurta kesesni terkeden yavrular yetişkin bireyleri andırır.Üremelerinin şubat ve ağustos aylarında gerçekleşyiği gözlenmiştir.Dişi birey yaklaşık 20-30 yumurta taşır. Isopod embriyosu dişi yumurtasından çıkar.Bunlara manca denir.Embriyonun gelişmesi kuluçka boşluğunda olur.Bu formların yüzme yetenekleri sınırlı gözükmektedir ve bu özellik yüksek yayılma özelliğini sınırlar.



Kaynaklar:
Brusca, R. C. 1984. Phylogeny, evolution and biogeography of the marine isopod subfamily Idoteinae (Crustacea: Isopoda: Idoteidae). Trans. San Diego Soc. Nat. Hist. 20: 99-134.
Brusca, R. C. and E. W. Iverson. 1985. A Guide to the Marine Isopod Crustacea of Pacific Costa Rica. Revista de Biologia Tropical 33, Supplement 1:1-77.
Brusca, R. C. and B. R. Wallerstein. 1979. Zoogeographic patterns of idoteid isopods in the northeast Pacific, with a review of shallow-water zoogeography for the region. Bull. Biol. Soc. Wash. 3: 67-105.
Brusca, R. C. and G. D. F. Wilson. 1991. A phylogenetic analysis of the Isopoda with some classificatory recommendations. Mem. Queensland Mus. 31: 143-204.
Brusca, R. C., R. Wetzer, & S. France. 1995. Cirolanidae (Crustacea: Isopoda: Flabellifera) of the Tropical Eastern Pacific. Proc. San Diego Soc. Nat. Hist. 30: 1-96.
Cohen, B. J. & G. C. B. Poore. 1994. Phylogeny and biogeography of the Gnathiidea (Crustacea: Isopoda) with descriptions of new genera and species most from south-eastern Australia. Mem. Mus. Victoria 54: 271-397.
Delaney, P. M. 1989. Phylogeny and biogeography of the marine isopod family Corallanidae (Crustacea, Isopoda, Flabellifera). Contrb. Sci., L.A. Co. Nat. Hist. Mus. 409: 1-75.
Grassle, J. F. & N. J. Maciolek. 1992. Deep-sea species richness: Regional and local diversity estimates from quantitative bottom samples. Am. Nat. 139:313-341.
Hessler, R.R. and G.D.F. Wilson. 1983. The origen and biogeography of malacostracan crustaceans in the deep sea. in, R.W. Sims, J.H. Price and P.E.S. Whalley, 1983, Evolution, Time and Space: The Emergence of the Biosphere, Academic Press, N.Y. [Systematics Assoc. Special Vol. No. 23]. pp. 227-254.
Hopkin, S. P. 1989. Ecophysiology of Metals in Terrestrial Invertebrates. Elsevier Applied Science, Barking.
Kensley, B. 1984. The role of isopod crustaceans in the reef crest community at Carrie Bow Cay, Belize. Mar. Ecol. 5(1):29-44.
Kensley, B. & M. Schotte. 1989. Guide to the Marine Isopod Crustaceans of the Caribbean. Smithsonian Institution Press, Washington, D.C.
Kensley, B. In Press. Estimates of species diversity of free-living marine isopod crustaceans of coral reefs. Coral Reefs.
Kensley, B., S. Schilling, & M. Schotte. 1996. World List of Terrestrial Isopods (Oniscidea). Smithsonian Institution Gopher Server, accessible via Smithsonian Home Page on WWW. In draft version.

Ege Üniversitesi