Daha Az Ton Balığı, Daha Çok Sardalya Konserve balık sektöründe ton balığı konservesi satışlarından pay almaya çalışan sardalya ve hamsi konservelerinin çeşitliliğinin artması iki nedenle çok olumlu. 1. besin kalitesi ve ağır metal içermemesi 2. sardalya ve hamsi avının ekosistemi koruyucu olması Dardanelden sonra Çanakkaleli diğer lokal üreticileri saymazsak Egeli Domes de raflarda tüketiciye çok lezzetli sardalya ve hamsi konserveleri sunmaya başladı. Sardalya ve hamsinin ton balığı yerine tüketilmeye başlanmasındaki yararlardan birisi besin kalitesi ile ilişkili. BESİN KALİTESİ AĞIR METAL BİRİKİMİ Ton balığı yüksek et verimi ve besleyici değerinin yanısıra ağır metal ve özellikle civa miktarı en yüksek balık türlerinden. Uzun yaşam süreci (ortalama 10 yıl) ve etcil ( diğer balıkları yiyerek beslenen) bir derin su balığı olması nedeniyle ağır metal birikim riski yüksek bir balık. Sardalya ve hamsi (ançuez) deniz ve okyanuslarda plankton yiyerek beslendikleri ve yakalanmadan önceki ömürlerinin en fazla 2-3 yıl olması nedeni ile çevre kirliliği sonucu sulara karışan ağır metalleri bünyelerinde taşıma riski daha düşük. BESİN DEĞERİ Sardalya ve hamsi eti besin değeri açısından en az ton balığı kadar zengin ve kimi besin öğelerinde ton balığından daha üstün. Her iki ufak balık türü de omega 3 yağ asitleri ve vitamin D içeriği yüksek balıklardan. Sardalya ve hamsi antioksidan enzim Co Q10 ce çok zengin iki balık. Co Q10 kardiovaskular sağlık ve enerji metabolizması için gerekli bir madde. Sardalya ve hamsi seretonin, melotonin gibi sinir sistemi salgılarının yapı taşı triptofan amino asitince zengin balıklar. Aynı miktarlarda süt ile karşılaştırıldığında daha yüksek fosfor ve kalsiyum, muzdan daha fazla potasyum sağlıyor. Ayrıca demir-çinko-magnezyum-bakır minerallarininde zengin kaynağı. Tüm bu mineraller konserve yapımı sırasındaki ısıl içlemlerde vitaminler gibi yıkıma uğramadığı için tazeye yakın oranlarda konservelerde de varlığını koruyor. EKOSİSTEMİ KORUYUCU Son kırk yılda ton ve benzer büyük balıkların aşırı avlanması deniz ve okyanuslardaki ekosistemin bozulmasının temel nedenlerinden olarak görülüyor. ref. Villy Christensen, The University of British Columbias Fisheries Centre Sardalya ve hamsi gibi ufak balıklarla beslenen ton, köpekbalığı, morina, yunus balığı gibi balıkların sayısının azalması ufak yem balıkların sayısının hiç olmadığı kadar artmasına neden oldu. Artan sardalya ve hamsi benzeri balıkların bu defa plankton dengesini bozarak Karadenizde de benzeri yaşanan ekosistem bozulmasına yol açtığı çevre raporlarında tekrarlanmakta. Green Peace Raporuna göre, Dünyada; 23 bölgede ton balığı kolonisi var, 9 koloni acil tehlike altında 3 koloni kritik 6 koloni kritik yok olma tehlikesine açık SARDALYA VE HAMSİ İÇİN LEZZET DESTEKLERİ Sardalya ve hamsi konservelerinin ağır balık kokusunu hafifletmek isteyecekler için; Suda konserve sardalya ve hamsi yağda konserveden daha hafif kokar. Konserve hamsi ve sardalyaları kullanmadan önce bir süre sütte bekleterek balık kokusunu azaltmak mümkün. Hardal+limon / hardal+tabasco balık kokusunu kolay dengeleyen lezzetler.
Hamsi ve Sardalya'nın konservesi güzel oluyor da, onların da kökünü kurutuyoruz maalesef. Pazar günü Gelibolu'dan geçtik sardalya konservesi almak istedim bulamadım. "Burada sardalya şenliği yaparken Yunanistan'dan sardalya ithal ediyoruz" dedi bir adam. Maalesef durum içler acısı. Gelibolu'da bile sardalya bitmiş. Karadeniz'de de aynı şekilde hamsi iyice azaldı, geçen sene kilosu 10 liranın altına düşmedi. Denetimsiz kotasız "Yakala yakalayabildiğin kadar" mantığı ile bu değerli kaynakları kurutuyoruz maalesef. Sonumuz hayrola...
Hamsi, Sardalye gibi balıkların kökünü kazırcasına avlanmasına neden balık unu fabrikalarıdır. Bu fabrikalar gırgır ve trolün tuttuğu pazar bulamayan her balık türüne taliptir. Bu fabrikalar olmasa belki de gırgır ve troller bu derece balık tutamazlar. Tutsa da ufak boyuttaki balıkları kime satacaklar.
Cok guzel bir konuya deginmissin Bunyamin.Verdigin bilgilere katiliyorum. Her zaman cok buyumeyen hamsi, sardalya gibi baligi yemek daha mekbuldur.Ister konserve, ister mutfak isi.Kilic , orkinos gibi baliklarda cok ciddi civa ve agir metal birikmesi gozlenmistir. Tebrik ederim.Paylasim icin tesekkur ederim.
İnsanlar balık tüketimi seçimlerinde Orkinos, lüfer, palamut, çupra, levrek yerine hamsi yemeye yönelse, denizlerimizin bereketine çok büyük fayda sağlar. Tüketim amaçlı olarak kültür balığına yönelmezsek, elimizdeki hamsiyi un yapmaya göndermesek, balıkçı da müşterinin istediği boyutta balık tutmak için , ağ gözü açıklığı vb avlanma kriterlerinde kendi içinde düzenlemeye gidebilir. (satamayacağı balığı tutmayacağı için) Yem fabrikaları varsa, hamsinin varlığı da bir şey ifade etmez. hangi boyutta olursa olsun, gelen balığa 20-25 kuruştan taliptir. Bu hamsi yem fabrikaya gitmese de konservesi, döneri yapılsa ve bu daha fazla yaygınlaşsa, Buyrun hamsi dönerine http://www.akilli.tv/video/285321/Hamsi-Doneri.aspx tüketim trendlerimizi olumlu yönde değiştirebilir Bu sayede balıkçımıza ve bunun altındaki bir çok istihdam koluna para kazandırabilir. Hem daha ucuz hem daha sağlıklı hem daha süreklilik arzeden bir balıktır hamsi,
Onemli bir konuda yaptiginiz bu paylasim icin tesekkurler. Girgirlarin avladigi tonlarca hamsinin, sardalyanin kac santim olduguna bakan yok memlekette. Parmak kadarlari avlayanlara hesap soran da yok. Balik unu sanayini sorgulayan zaten yok. Cok daha kritik durumda olan turlerden luferde bile nelerin yasandigini, kasa kasa defne yapraklarinin, cinekoplarin hallerde, pazarlarda el altindan satildigini, sikayet durumunda veya yakalanma riski belirince tonlarcasinin coplere dokuldugunu gorunce insan umutlanamiyor malesef. Yasa yapmakla da sorun cozulmuyor, yasayi yapanlar, yasanin uygulanmasindan, icranin denetiminden sorumlu olanlar yasakli avdan rant yemeyecek ki gercek ve kalici bir cozum bulunabilsin. Buyuk kentlerdeki hallerde, balik pazarlarinda tonlarca alip satan sahislar, firmalar, kimlerin adina is yapiyor, kimler bu isten sebepleniyor, ona bakmak lazim. Kabzimal esrafi kodamanlarla icli disli oldugu surece bizim memlekette rant paylasiminin da balik katliaminin da onune gecmek zor.
Birkaç sorum var: Neden kültür/çiftlik balığına yönelmeyelim? Çiftlik balığından da konserve olmaz mı? 2/1 nolu Ticari Tebliğe göre hamsi için boy limiti 9 cm. sardalya için ise boy limiti bulunmuyor malum. Mesela 5-6 cm boyutlarındaki hamsi ve sardalya balıklarını da konserve balıkçılık işletmeleri yok pahasına satın alıp işleyemezler mi? Konserve yapımında balık boyu ne derece önemlidir? Küçük hamsi de konserve olmaz mı yada konserve olan hamsilerin minimum boyu 9 cm. midir? Konserve işletmelerinin balık boyunu hiçe saymalarına bir engel var mı? Bu işletmeler balık unu fabrikalarına nispetle hangi kritik denetimlere tabi yahut tabi mi?
Kültür balıkçılığına yönelmek doğal stoklar üzerine baskı kurmakta. (7 kg hamsiye 1 kg çupra vs üretimi) Balık unu fabrikasına giden balıklar için herhangi kota sınırlaması bulunmamakta. Üstelik genellikle de balık unu fabrikasına giden dökme tabiri ile çivi boyutunda balıklar gitmekte Bu açıdan düz mantıkla düşündüğümüzde sadece tüketeceğimiz çupranın 7 katı hamsi tüketebiliriz. Çivi boyutundaki bir hamsinin işlenmesi ne kadar mümkündür? Tutun ki üreme boyunun altındaki balıkların konservesinin yapımında kafa, kılçık, kuyruk ve mide kısmı dışında kayıplar ne olacaktır? Bu açıdan bakıldığında balık unu yapımında kayıpların kat kat fazla olduğu görülmekte. Kısacası balık işlemenin(konserve), balık ununa göre balık etini değerlendirmede çok daha az kayıplar vereceği aşikardır. .
bu konuyu okuyunca aklıma geldi belki bilen vardır bu kış balıkçıdan istavrit alıp temizletirken biraz muhabbet ettik tezgahtaki balıkların çoğu besleme galiba baksana mercanların bile rengi değişik dedim abi haklısın dedi minokopundan karagözüne mercanına levreğine çuprasına kadar hepsinin çiftliği var inanırmısın sardalya balığının bile çiftliğini kurdular demezmi şaşırıp kalmıştım
Bir soru da ben sorayim; Kultur baliklarinda (ozellikle de cipura) agir metal birikimi dogal olanlara kiyasla nicin daha fazla oluyor? (Oyle oldugunu doktorlar soyluyor.) Tam tersine, surekli kirlenmekte olan denizlerde kendi kendine beslenen baliklardaki agir metal birikiminin havuzlarda yemle beslenenlerden daha fazla olmasi beklenmez mi?
Balıkların tüketebileceğinden fazla yem kullanılması ve bu yemlerin ortamda balıklara dokunan zehirli maddelere dönüşmeleri. Ayrıca balık çiftliklerinde tankları temizlemek için yüksek dozda kullanılan kimyasallar ve antibiyotikler de balıklara, dolayısıyla onları tüketen insanlara zarar veriyor. Çiftliklerdeki balıklar genelde orta ve büyük boy balıklar olup kendi ağırlıklarının beş katı küçük balık ve balık yemi tüketiyor. Çiftlikte yetiştirilecek orkinoslar doğal yaşamda avlanıyor ve de 6-7 ay boyunca çiftliklerde yağlanmaya bırakılıyor. Ama bir kilo ağırlığındaki orkinosun beslenmesi için 25 kiloya yakın küçük balık gereksinimi var. Kültür balıkçılığının en büyük tehlikelerinden biriyse genetiğiyle oynanmış balıkların üretimi. (Bizim ülkemizde bildiğim kadarıyla yok)Bu balıkların doğal yaşam ortamına karışmasıyla tüm balık neslinin genetiği bozulma riskiyle karşı karşıya.
Ciftlik kackini cipuralar her yerdeler ve oltalara takilmaktalar. Genetik oynama isi bizde varsa sayet, ciftlik firarisi baliklar veba yayan fareler gibi demektir. Tesekkur ederim.
Başka bir açı: Mevsiminde günlük balık gibisi var mı? Hele de olta ile avladıysan. Tabi bu herkes için ve her zaman mümkün değil. Dahası, endüstriyel balıkçılık sektöründe hiçbir anlamı da yok. Ama hamsi ve sardalya gibi balıklar iri/büyük balıklara göre aynı gramajda ekstra maliyet demektir. Ağır metal riski, tüketici tercihlerini ton ve orkinos gibi balıklarla çiftliklere yönelmekten engellese de hamsi konservesine yönelteceğini de sanmıyorum. Pahalı ve ayçiçeği yağında hamsi? Öteden beri kıraçanın daha lezzetli sayıldığı, öfff, mangalda mis, hem ucuz, punduna da gelmişse yanında ikitek sallanan Yurdumda, kese ve damak zevki her şeyi belirler. Madem konserve; o halde hamsi-sardalya anlayışı sektör pazarını büyütmez. Belki aynı pastanın dilimleri boyut değiştirir. Gırgır ve troller mi? Onlar yine un fabrikalarına çivi taşır habire.
Tabi tüketicinin seçimine kalmış bazı şeyler. Ancak konserve balık daha çok ihracat ağırlıklı olarak düşünülebilir. Bunun dışında mesela hamsi döneri yaygınlaşabilirse, yurtiçinde kendine epey bir yer bulabileceğini düşünüyorum. http://www.akilli.tv/video/285321/Hamsi-Doneri.aspx
Sardalya ve Ancuez konserveleri Geliboluda butik işletmelerde hala üretiliyor. Gelip geçerken mutlaka Selahattin Kemerli konserve işletmesinin merkezdeki dükkana uğrar tuzlu balık ve sardalya alırım. Sardalya konservesi çok güzel oluyor. Tavsiye ederim. http://selahattinkonserve.com/tr/index.html
