Bir gün büyük bir balık avlıyoruz... Mesela 50 cm lik bir mırmır yada 60 cm lik çupra, o da olmadı 45 cm lik istavrit, 90 cm lik sazan... Normalde insanlar balığın boy boy fotografını çekip sonra eve götürüp bir güzel yer. Ama bazılarımızın kafasında bu balığa ilişkin pek çok soru doğar. Bu balık neyle beslenmiş, acaba karnından hangi yemler çıkacak ??? Niye bunun gözünün üstünde kaşı yok ??? ve Acaba bu balık kaç yaşında? Diğer soruların cevabı bir şekilde bulunur ama ben bu gün son sorunun cevabını vermeye çalışacağım. Balığın yaş tespitinde ilk yöntem; balığın sırt yüzgeci başlangıcının az altından düzgün pullardan bir kaç tanesini alıp, üzerindeki halkaları saymaktır. Koyu çizgiler kış, açık çizgiler yazın oluşur, haliyle bir koyu bir açık çizgi bir yaşa denk gelir. İkincisi kafa taşlarını (kulak taşı =otolit) çıkartıp ondaki halkaları saymaktır. Her iki yöntemde de tam bir daire şeklinde olmayan halkalar sayılmaz, biz bunlara yalancı halka diyoruz. ...*... Neyse, yukarıdaki pula ve kafa taşına bakarsanız öyle çok kolay bir iş değil, hata yapma olasılığı büyük.... Peki bir balığın yaşını bulmanın daha kolay bir yolu yokmu? Balıklarda yaş ile boy arasında logaritmik bir ilişki vardır. Kafanız karışmasın bu şu demektir. Küçük yaşlarda balık hızla uzar, yaşlandıkça boy artışı azalır hatta durur. Devamı Gelecek !!!
Burda PDF formatında Ek olarak birkaç bilgiye daha ulaşabilirsiniz. http://www.fisheriessciences.com/tur/Journal/vol2/issue2/jfscom2008011.pdf Kaynak : http://www.fisheriessciences.com/ Saygılar
Yakup kardeşim ellerine saglık..harikasın bende bu gün iki güzel araştırma buldum... http://jfas.ege.edu.tr/pdf/29_.....2_2003.pdf http://jfas.ege.edu.tr/pdf/17_.....4_2005.pdf okuyunuz.arkadaşlar...
Güzel link... Nazmi hocam (saygıyla ellerinden öperim) ve Derya kardeşim bu işin kompetanıdırlar. Oluşturdukları ekip kemiksi yapılardan yaş taini üzerine onlarca çalışma yapmıştır. Diğer makaleleri de görebilirseniz, ilginç bir ayrıntıya ulaşırsınız. Bu da aynı balıktan alınan pul, otolit, yüzgeç ışını yada operculum gibi farklı kemiksi yapılarda aynı kişi farklı yaş okur... Bu nedenle bu konuda esas yazılacak bölümde bu kemiksi yapılardan değil başlıkta da belirtildiği gibi herkesin ulaşabileceği fishbase den yararlanarak elinizdeki bir balığın yaşını bulma yolu anlatılacaktır. Tabii bu yönde talep oluşursa...
Abiciğim ellerinize sağlık, sanırım linkler uzun olduğu için buradan tıklamayla erişilemiyor. Ben bu konuyu daha önce mod ablamızın sorduğu soruya verdiğim cevabı tekrarlamak için açmadım. Yukarıdaki cevabi mesajımda belirttiğim gibi farklı ve pratik bir yöntem anlatmaya çalışacağım.
Fish Base'in Gizemlerinden Biri Daha Örneğin çupra için aşağıdaki linke tıklarız; http://www.fishbase.org/Summary/speciesSummary.php?ID=1164&genusname=Sparus&speciesname=aurata Sayfanın altındaki Growth yazan mavi renkli yazıya tıklarız. Karşımıza şu sayfa çıkar. http://www.fishbase.org/PopDyn/PopGrowthList.cfm?ID=1164&GenusName=Sparus&SpeciesName=aurata&fc=330 Ben en alttaki İspanya verilerini kullanmak istiyorum. Loo = 84.50 cm K = 0.130 to = -1.59 Boyu bilinen balığın yaşı şu şekilde bulunur. Elimizdeki çupra 60 cm boyundadır. Yaş (t) = [Ln (1- (Boy / Loo)) / -k ]+to Yaş (t) = [Ln (1- (60 cm / 84.50 cm)) / -0.130] -1.59 Yaş (t) = 7.9337 Yani balık 8 yaşına yakındır. E TABANINA GÖRE LOGARİTMA (Ln) VE DİĞER KARMAŞIK FORMÜLLER KAFANIZI KARIŞTIRMASIN. EXCEL E ŞU FORMÜLÜ KOPYALAYIN VE Boy (60 cm) YAZAN YERE İSTEDİĞİNİZ BOYU KOYUN, ENTER'E BASIN VE ELİNİZDEKİ BALIĞIN YAŞINI BULUN... =(LN(1-(60/84,5))/-0,13)-1,59 Diğer balık türleri için Fishbase den veya başka bir kaynaktan Loo, K ve to katsayılarını bulup aynı formülü çalıştırabilirsiniz. Yararlı olması dileğimle...
Ben yine de cevap vereyim Her türlü sert yapıdan yaş okunabilir. Omur kemiği Solungaç kemiği Yüzgeç dikeni... Kafa yada kulak taşı
Değerli Yakup Hocam, bu bilgiler ışında ülkemizdeki türler ve yaşamsal bölgeleri (göç harici) gözlenerek boy ile yaş arasında bir bağlantı kurulabilirmi. Örneğin marmara denizinin kuzeyinde kıyı yaşamı sürdüren bir türün ki, levrek olabilir. Boyuna göre yaşını tahmini değerde elde etmek mümkünmüdür. Bölgelere göre popüler şartlar ve beslenme alışkanlıları yaklaşık değer ve eser farkta olabileceği fikri ile sordum. Bu konu ile ilişkili bir çalışmanız oldumu.
Balık türlerinin şu an popilasyonda olmamamasına rağmen yaklaşık yaşları nasıl tespit ediliyor. Carbon14 Testi ile... Konumuz ile ilgisi az olsa da genel kültür açısından aşağıdaki link e ait içeriğin okunmasında fayda varıdr. http://www.bisohbet.com/form/arsiv-baslik28631.0.html
Aslında bu kadar detaya gerek yoktur. Bu su ortalama su sıcaklığına bağlı bir kavramdır. Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege Güney Ege ve Akdeniz için biraz farkeder o kadar. Mesela Levrek dediğimizde; Loo = 105 cm k= 0.089 to= -0.56 değerlerini kullanabiliriz. Buna göre aşağıdaki formülü Excel'e kopyalayıp boy yazan yere istediğiniz uzunluğu yazarsanız yaklaşık bir yaş elde ederiz; =(LN(1-(Boy/105))/-0,089)-0,56 Ben ; 20 cm için 1,8 yani yaklaşık 2 30 cm için 3,2 yani yaklaşık 3 40 cm için 4,8 yani yaklaşık 5 50 cm için 6,7 60 cm için 9. yaş değerlerini elde ettim
C14 ile yaşadaığı değil de yaşamının son bulduğu zaman dilimi saptanabilir. Demiş olduğum gibi link i inceleyen arkadaşlarım bu hususta bir fikir sahibi olacaklardır. Siz zaten bu konuyu anabilimdalı içeriğinde bimektesiniz. Vermiş olduğunuz formülü excel üzerine uyarladım ve aldığım neticeler demiş oldunuz değerlere tecrübesel olarak uyum içerisindedir. Tüm dostlarımada bunu tavsiye ederim. Lütfen üşenmesinler ve bu formülasyonu deneyip görüşlerini ifade etsinler. Yakup Hocam... emeğine sağlık, teşekkür ederim
Haklısın yaşarken aldığı C14 ün yarılanma süresine göre tespit yapıldığına göre C14 alımının durması lazım, bu da ölünce mümkün duruma göre + -200 yıl hatayla (istavriti dikkate alırsak, ha yaşadığı ha öldüğü yıl farketmiyor,ömrü zaten 5 yıl C14 testin balığın yaş tespiti konusundan uzak bir konu) Formülü ben bulmadım ama çalışması için ilgilendiğiniz balık için Loo, k ve to katsayılarını bulmanız lazım.
Formülleri aldım Yakup Hocam. Verdiğiniz değerli bilgiler, hazine değerinde bizler için. Madem ki balık avlayıp keyif yapıyoruz, keyif aldığımız, yaşamımıza renk katan balıklar hakkında neden bir şeyler öğrenmeyelim Şimdi ilk işim, hemen bir balık bulup, yaşını tesbit etmek olacak Sonsuz teşekkürler hocam
