Balık, acı ve hafıza.

tubitak sitesinde bir arkadaşımızın sorduğu bir soru ?

Bildiğim kadarıyla, bazı hayvanlarda acı bizim hissettiğimiz gibi hissedilmiyor (mesela balıklarda). Benim merak ettiğim şey şu: "acı duygusu" bu gibi ilkel hayvanlarda sadece irkilmeyle mi ortaya çıkar? Yani tek tepki bu mudur? Teşekkürler. (Bilge San)

İlkin, balıkların “ilkel” canlılar olmadıklarını belirtmek istiyorum.
Balıkların acı çekmediği; bunun nedenininse, insanlarda ve omurgalı başka canlılarda bulunan ve acı çekmede rol oynayan beyin yapılarının balıklarda bulunmaması olduğu söylenir. Ancak, bunun tersini gösteren araştırmalar var. Örneğin, İngiltere’den bir grup araştırmacı, balıkların derilerinde ve başlarında, dokularda zedelenme olduğunda bunu beyne ileten alıcılar bulunduğunu; balıkların, acı veren bir uyarıcıya çeşitli tepkiler verdiklerini gösterdiler. Alabalıklarla yapılan araştırmada, bazı balıkların çenesine, acı verici zehirli maddeler enjekte edilmiş. Balıkların bu duruma, başka tepkilerin yanı sıra, dudaklarını buruşturmak ve sallanmak gibi tepkiler de verdikleri gözlenmiş. Bu tepkiler, memeli canlılarda ve başka omurgalılarda acı çekmenin psikolojik göstergeleri olarak kabul ediliyor. Araştırmacılara göre, balıkların da acı çektiği açık.

Balıkların hafızasının kısa süreli olduğu nasıl bir testle anlaşılmıştır. Balıkların böyle bir hafızaya sahip olduğu nereden bilinmiştir? (Fevzi Esen)

Son yıllarda, balıkların psikolojik özellikleri ve zihinsel kapasiteleriyle ilgili bilgilerimizde büyük bir artış olduğu söylenebilir. Artık, balıklar yalnızca içgüdüleriyle hareket eden basit canlılar değil, akıllı, sorunlarına zekice çözümler bulan, toplumsal zekâya sahip canlılar olarak kabul ediliyor. Örneğin, bazı balık türlerinin kendi sürülerindeki öteki balıkları tanıdıklarını, öteki balıklarla farklı ilişkiler geliştirdiklerini ve toplumsal ayrıcalıkların farkında olduklarını gösteren araştırmalar var. Bazı balık türlerinin araç kullandığını ve uzun süreli belleklerinin bulunduğunu gösteren araştırmalar da var. Araştırmacılar, farklı balık türlerinin farklı kültürlerinin olduğunu, düşmanlarının yerini belirlemek ve yiyecek bulmak için işbirliği yaptıklarını da gözlemlemişler.

Aslı Zülâl

kaynak http://www.biltek.tubitak.gov.tr