BARBUN, BARBUNYA Familyası : Mullidae Bilinen adı : Mullus barbatus Boy, uzunluk : 15-25 cm Ağırlık, kilo : 75-350 gr Yumurtlama Dönemi: Mayıs, Haziran, Temmuz. Açıklama: Vücut yanlardan basık, oval şekilde baş irice yandan görünüşü buruna doğru yuvarlak, alnı dikey, yüzgeçleri sarı, vücudu pembe-kırmızı, baş, vücut büyük, kolayca dökülebilen pullarla kaplı, alt çenenin altında uzunca iki bıyığı vardır. Alt çenede diş yoktur. Yan çizgisi aralıksız ve düzdür. Dorsal yüzgeç renksiz veya düz renklidir. Barbunya balığı Tekir balığından burnunun hemen dik oluşu, ağzın göz hizasına ulaşması, göz çukuru altında üç adet pul bulunması, vücudunun yanları, ilk sırt yüzgecinin bantsız oluşu ile ayrılır. kaynak ve resimler: sea crop university, kkgm.
Barbunya - Mullus Barbatus, doğru. Tekir balığı- Mullus Surmuletus. Barbunyanın alnı uzun,tekirin diktir. Karadeniz'de tekirbalığına yanlış olarak barbun diyorlar. Barbunya Karadeniz'de yaşamaz.Hatta Marnara'da bile yok denecek kadar azaldı.Olsa da İstanbul Boğazı'na bile girmez. Tekir ise bütün denizlerimizde bulunur. Denizden çıktığında nar çiçeği kırmızı renktedir.Ölünce rengi beyazlaşır. Balıkçılar ölmeden pullarını kazırlarsa rengi kızarır ve öyle kalır. Maalesef irilerini Barbunya diye satıyorlar.
Denizlerimizde Mullidae (tekirgiller) familyasına ait bilinen 3 tür yaşamakta. Yerel isimlendirmelerde karışıklık olmaması için Latince isimlerini vereceğim ancak bugüne kadar okuduğum kaynakların hemen hepsinde M. barbatus barbun, M. surmuletus tekir olarak geçmekte. Mullus surmuletus Gönderilen 2 fotograf da bu türe ait. Mullus barbatus En ayırt edici özelliği burnunun kütlüğü. Bu 2 tür de Marmara ve Karadeniz'de yaşamakta. Ancak sualtında çok kez tekir görmeme rağmen, balıkçı tezgahında hiç 2. fotograftaki kadar kırmızı bir balık görmedim. Upenus molluccensis Yerli bir tür olmayıp Kızıldeniz göçmenidir. Marmara ve Karadeniz'de görülmez.
Emre Birinci resimdeki tekir. Alttaki, kenarında sarı çizgi olan dediğin gibi,Akdeniz'de Paşa Barbunu da diyorlar. Senin Karadeniz'de barbunya görmen imkansız, çünkü orada yaşamaz.(Sözünü yanlış mı anladım acaba?) Karadeniz'de tekire barbun diyorlar.Belki o yüzden karışıyor. Tekirin burnu küt, barbunyanın daha uzun, tekirin rengi nar çiçeğine çalar, barbunyanın erguvana.
Mahir amca, Yerel isimlendirmeler sanırım biraz farklı. Ondan karışıklık çıkıyor olabilir. Kaynaklarda Namık ağabey'in gönderdiği balık tekir, benim ilk gönderdiğim fotograftaki ise barbun olarak geçiyor. Yerel adlandırmalar çok değişebiliyor, çok da önemli değil ondan dolayı. Yalnız Karadeniz'de barbun olmaması konusunda anlaşamadık sanırım. Çok güzel bir fotograf değil ama balığın M. surmuletus olduğu rahatça anlaşılıyor. Fotograf Karadeniz Ereğli'de çekildi. Önceki mesajımda gönderdiğim ilk fotograftaki balık da M. barbatus ve bu yaz Ereğli limanı içinde yakaladım. Paşa barbunu dediğiniz barbunun zaten Marmara ve Karadeniz'de olmadığı konusunda hemfikiriz sanırım.
Emre Gerçekten çok güzel fotoğraf, büyük ihtimalle sen çektin Ammaaa birinci resimde senin M.Barbatus dediğin de tekir balığı,M.Surmuletus yani.(Hiç değilse bana öyle görünüyor.) HAdi gel anlaşalım ya da daha fazla araştıralım. M.Barbatus (Barbunya) Karadeniz'de yaşamaz.İstanbul Boğazı'nda bile en fazla Kabataş, bilemedik Ortaköy'e kadar görülürdü.Şimdi o da yok ya neyse. Marmara'da bile neredeyse kalmadı sayılır. Tekir denizden çıktıktan sonra hemen ölür ve rengi de beyazlaşır. Ölmeden önce pulları kazınırsa kırmızı rengini korur. Her neyse. Özelliklerini daha belirgin gösteren resimler bulursak yanyana koyalım, daha iyi anlaşılır farkları. Rastgele.
Mahir amca Bence anlaşmak yerine daha fazla araştıralım, araştırdıkça daha çok bilgi ediniyoruz. Sanırım siz Namık ağabey'in gönderdiği fotograftaki balığın artık Karadeniz ve Marmara'da kalmadığını söylüyorsunuz. Evet, ben de Ereğli'deki balıkhanelerde hemen hemen hiç bu balıktan görmüyorum. Ancak sualtında rastlıyorum. Sanırım siz de burun şeklinden doğru sualtı fotografındaki balıkla Namık ağabey'in gönderdiği balıkların aynı tür olduğunu kabul edersiniz. M. barbatus (küt burunlu olan) ise sizin Marmara ve Karadeniz'de yaşadığını iddia ettiğiniz balık yanılmıyorsam. Ereğli ve İstanbul'daki balıkhanelerde de genelde bu balığı görüyoruz sıkça. Yakup Hocam, duruma en güzel açıklamayı getirecek ve hepimizi bilgilendirecektir sanıyorum.
Emre M.Barbatus 3 no.lu mesajdaki resimde çok net görülüyor.Küt değil uzun burunlu. Küt burunlu olan tekir balığı M.Surmuletus.
Karadenizdeki Mullidae (barbunya balığıgiller) üyeleri Karadenizde iki tür + bir varyete olmak üzere üç çeşidi vardır. Mullus barbatus = Barbunya : Burnu dik, ağız açıklığının son ucu göz hizasını aşar, sırt yüzgecindeki bantlar açık sarıdır. Hatta şeffaf bile sayılabilir ve hiç bant görünmez. Boyu 25 cm ye ulaşır. Mullus surmuletus= Tekir : Burnu nispeten sivridir. Ağız açıklığı gözün ön hizasına ulaşmaz. Sırt yüzgecindeki hareler belirgin ve koyudur. 20 cm ye ulaşır. (Başka denizlerde 40 cmye ulaşır) Karadenizde çok bulunmaz, barbunyalar arasında rastlanır. Batıkaradenizde yanlışlıkla barbunyaya tekir denilir. Mullus barbatus ponicus = Karadeniz barbunyası: Burnu tekir, sırt yüzgeci barbun gibidir. Nispeten küçük olur. http://filaman.ifm-geomar.de/Summary/speciesSummary.php?ID=25966&genusname=Mullus&speciesname=barbatus+ponticus
Hay allah.. Konuyu ne zamandır izliyorum. Ben de bunca yıldır dik burunluyu Tekir, sivrimsi burunluyu Barbunya olarak bilirdim. Şimdi işler karıştı.. Yakup bey kardeşim sizin bu konunun uzmanı olduğunuzu bilmesem kalkıp şimdi itiraz ederdim. Ama yinede lütfen bir kere daha teyit etmenizi rica ediyorum hangisi tekir hangisi barbun. Ona göre kafamdaki barbun kavramına "reset " atacağım..
Merhabalar: Dikkat ederseniz Türkçe ismin girdiği her yerde balık tanımlamada sorun var. Çünkü yöreden yöreye değişiyor. Barbunya Mullus barbatus dur, Fisbase den aratırsanız, gönderdiğim çizime rastlarsınız. Ki bu çizim dünyada kabul görmüş Akdenizin Balıkları hakkında en geçerli sistematik kitabı olan fransızca bir eserden alınmıştır. Ağağıdaki linke tıkladıktan sonra sağ taraftaki resme tıklayarak diğer resimleri görebilirsiniz. http://fishbase.org/Summary/speciesSummary.php?ID=790&genusname=Mullus&speciesname=barbatus+barbatus http://fishbase.org/Summary/speciesSummary.php?ID=1327&genusname=Mullus&speciesname=surmuletus Türkçe isim konusunda bir örnek verecek olursam, konuyu okuyan yöreden arkadalar katılacatır, Samsun'da Yayın balığına; yayın, çapak, ağzıbüyük, ılanus, ılganus ve canavar balığı olmak üzere 6 farklı isim verirler. Aynı şehirde, Çarşamba, Bafra, Merkez, Yukarı Yeşilırmak ve Yukarı Kızılırmak yörelerinde bir birinden ayrı isim veriliyorsa tüm ülkeyi düşündüğümüzde siz hesap ediniz.
Gerçekten tam çorbaya döndü. Yalnız benim bir itiraz noktam olacak. Biz, bizim denizlerimizdeki balıkları konuşuyoruz. Kaynak gösterilen fishbase ise dünya denizlerindeki balıkları tanımlıyor,yanılıyor muyum? Benim bildiğim barbunya, net olarak, bu konudaki 3. mesajda resmi olanlar, tekir de Emre'nin fotoğrafındaki,bende de tekir resimleri vardı ama şimdi nerede bilmiyorum. Bunların dışındaki balıklar bizde var mı bilmem?
Ülkemiz de dünyanın parçası Mahir abi, hem inanın bu resimleri ve bilgleri fishbase e koyanlar çok yabancı insanlar değil. Mullus barbatus her yerde aynıdır. Çorbaya dönen bir şey yok aslında. Mesele Türkçe isim karmaşasıdır. Sayısı 50 yi bulan balık türü sadece ülkemiz sularında yaşamaktadır ki, bunları da millet bizim oraya koyduklarımızdan öğreniyor. Bunlardan biri de yukarıda bahsi geçen Karadeniz barbunyası dır. Rus, Bulgar, Romen ve Türk Araştırmacılardan başkası yüzünü görmüş değildir. Balıkların tanınması konusunda meraklı olan dostlarımıza Sn. Hocam Fethi Akşiray'ın "Türkiye Deniz Balıkları Tain Anahtarı" adlı eserini okumalarnı tavsiye ederim. İstanbul Üniversitesi Yaynlarından. Fen fakültesinden temin edilebilir.
Mahir Abi, Aslında çözüm basit.. Latince isimleri yanlış biliyoruz belki de. Yani Surmuletus'a Barbun, Barbatus'a tekir dersek sorun kalmıyor. İmaj kafamızda yine ayni kalacak..
Mahir amca demiştim ya anlaşmak yerine daha da çok tartışalım araştıralım. Bu konu benim de bir yanlış bilgilenmemi gidermiş oldu. Mullus barbatus ponticus'u biliyordum ancak görünüşünün Mullus barbatus'tan ayırt edilmediğini sanıyordum. Gördüğüm barbunlarında da burunlarının tam küt olmaması nedeniyle kafam karışıyordu. Sanırım çektiğim fotograftaki balık da M. barbatus ponticus. Yakup Hocam, bizi aydınlattığınız için teşekkürler.
Sevgili Emre, birlikte bulunduğumuz pek çok paylaşım platformunda eski bilgilere ve türün önemsizliğine güvenerek hızlıca karar verip bunun hatalı olduğunu sonradan anladığım çok oldu, ki bunlardan bir kaçına siz de şahit oldunuz. Öte yandan senin tanınan yada tanınmayan, az bir veriyle ve fotografsız olarak bu nedir diye sorulan çoğu balıkta, bilimsel araştırma kurallarını çok iyi bildiğin için son derece tutarlı tespitler yaptığına şahit oldum. Derenin birinde yada 3 yılda bir kıyısına indiğim Akdenizde rastgelinen ekonomik ve ticari değeri olmayan türlerde ben ihmalkar davranırken sen çok daha hassas bir etüd ile türün tanımlanmasını sağladın. Barbunya, hele Karadeniz yada ekonomik değeri olan türler konu olunca konuya hakimiyet bizim için zorunluluk haline geliyor ve bilmem anlamam ben sadece avcılık uzmanıyım demek bile bizi kurtarmıyor. Karadeniz'de barbunya konusunda mahkemelerde şahitliklerim yada bilir kişi görevlerim olmuştur. Bir poşet barbunya diye önümüze konulan balık kümesinin içerisinde hemen hemen her zaman üç türün de bulunduğunu ispatlamak zorunda kaldık. Zira, barbunya için 13 cm, tekir için 11 cm minimum avlama boyu kullanılıyor. Bu konuda bence; varyetelerin tanımlanmasından çok, çeşitli yörelerde Türkçe isimlendirmede yapılan hatalar daha ön planda.
Benim yine de birkaç sorum olacak,izninizle tabii. Vee, amma da inatçısın demezseniz. 1- Bu konunun birinci sayfasında 3 no.lu mesajda Melih Reis'in İzmir balık halinden çektiği fotoğraftaki kırmızı balıklara ben BArbunya (Mullus Barbatus) diyorum.Bu bilgim yanlış mı? 2-Eğer bunlar barbunya ise bu balık Karadeniz'de var mı? 3-Bu balıklar barbunya değil de tekir ise o takdirde tekir barbunyadan çok daha değerli bir balık demektir, bütün balıkçıların, balık satıcılarının ve alıcılarının sandıklarının aksine. öyle mi? 4-Bu balıklar benim dediğim gibi barbunya ise bunların burunları küt de ben mi uzun gibi görüyorum.(3no.yakın gözlüğüyle bakıyorum da ) 5-Birinci sayfadaki 1 no.lu mesajda ve Emre'nin suda yüzen balık fotoğrafındaki balıklara ben Tekir (Mullus Surmuletus) diyorum,bu bilgim yanlış mı? 6-Bunlar tekir ise burunları uzun mu? 7-YAkup Hocamın ifadesiyle sadece KAradeniz'e komşu ülkelerin araştırmacılarının haberdar olduğu Karadeniz BArbunyasının populasyonu ve ekonomik değer açısından durumu nedir? (Ben, Barbunya Karadeniz'de yaşamaz derken kastettiğim, 3 no.lu mesajdaki balıklardı.Karadeniz'e has Mullus Barbatus Ponticus değil.)) ... Şimdilik kafama takılan bu sorulara cevap alırsam belki yeni sorularla gelirim. Öğrenmenin yaşı yoktur değil mi? Şimdiden teşekkürler.
Mahir amca, Sorularınızı kendi bilgim dahilinde yanıtlayabildiğim kadar yanıtlamaya çalışayım, eğer bir yanlışım olursa Yakup Hocam beni düzeltsin. Birinci sorunuza cevaben, o balıklar Mullus surmuletus. Türkçe ismi konusunun doğrusu yanlışı yok aslında, her yörede farklı adlandırılabiliyor balıklar. İkinci sorunuza cevaben, bu balık bilimsel kaynaklara göre Karadeniz'de var. Bugüne kadar hiç balıkçı tezgahında gördüğümü anımsamıyorum. Buna karşın sualtında gördüğümü sanıyordum ancak galiba bu gördüğüm tür de Mullus barbatus ponticus imiş. Üçüncü soruya dokunmadan Yakup Hoca'ya havale ediyorum Dördüncü sorunuzda bahsettiğiniz balıklar Melih ve Namık ağabey'in gönderdiği fotograflar ise bu balıklar çok net bir biçimde sizin barbun olarak bahsettiğiniz ama kaynaklarda tekir olarak geçen M. surmuletus. Siz doğru görüyorsunuz, nitekim burunları uzun. Zaten bu da M. surmuletus'un karakteristik özelliği. Beşinci sorunuzda ibahsettiğiniz benim sualtında çektiğim fotograftaki balığın M. barbatus ponticus olduğunu düşünüyorum. Tezgahta hiç tekir görmememe rağmen sualtında bu kadar çok balığı tekire benzetmem ancak bu şekilde bir açıklamayla açıklanabilir. Yine yedinci soruyu yorum yapmadan Yakup Hocamıza bırakıyorum Saygılarımla
Emre Sağol, aramızda paslaşıp sonunda topu yine Yakup Hoca'ya attık ama Türkçe isimler de önemli, çünkü biz balıkları Türkçe isimleri ile anıyoruz.ve tanıyoruz.
