Arkadaşlar bu sabah çapariden Karadeniz'de ilk defa rastladığım kral balığı "Caranx crysos (Mitchill, 1815)" çıktı. Genelde böyle balıklar diğer balık sürülerinin arasına katılıp Karadeniz'e gelebiliyorlar. Çupra, Sargoz, Sarpa, Fener balığı, Mığrı daha önce gördüğüm türlerdi. Kılıç, orkinos, sardalya, kolyoz ve uskumru ise 1970 li yıllara kadar zaten gelen balıklardı, şimdi seyrek görülebiliyor.
Sayın Hocam. Bu balık için olmasa bile gerçektende son zamanlarda sıkça duyduğumuz tropik kuşak artık daha yukarılara çıktı tezine siz nasıl bir yorum getiriyorsunuz acaba? Gerçekte böyleyse ilerki yıllar için öngörüleriniz nelerdir? Ne dersiniz acaba ilerde çupra karadenizin önemli balıklarından biri olur mu sular ege de ısınınca?
İlginç Aşağıda bir şeyler oluyor. Ben de daha önce pek görmeye alışık olmadığım balıkları Boğazda görüyorum. Kaybolmuş gibi olanlar da ortaya çıkmaya başladı yeniden.
Mehmet bey uzun yıllar ortalaması ve peryodik sirkülasyona bakıldığında ben bu konuda pek endişeli (yada tropik kuşak balıkları Karadeniz'e gelecek diye sevinçli) değilim. Kişisel görüşüm gözlenen anomali dünyanın normal düzenidir, uzun yıllar ortalaması ülkemiz için bir anormallik göstermiyor. "1990 lara kadar karbondioksit emisyonu çok hızla artmış, bu da sera etkisine ve dolayısıyla ortalama sıcaklığın atmasına neden olmuştur" deniliyor. Oysa büyük bir volkan patlaması (ki Anadoluda Manisa - Kula'dan başlayıp Torosların kuzeyinden Erciyes, Süphan, Nemrut, Ağrı vs. dağların oluşturduğu volkanik kuşak bir zamanlar (sanırım 3-5 bin yıl önce) aktifti) daha yüksek oranda karbondioksit ve özellikle kükürtlü bileşiklerin atmosfere salınmasına neden olur. Varsa bir sera etkisi yada Ozon deliği riski, bu doğal olaylar çok daha etkilidir. Bu konuda asıl sıkıntı ormanların yok edilmesine ve suyun yanlış kullanılmasına bağlı olarak derelerin - akarsuların ve göllerin kurumasıdır. Çupra Karadeniz'de bol bulunan ve özellikle Sinop ve çevresinde sıkca avlanan bir balıktır. Bu yılki dalışlarımda çuprayla birlikte mırmır ve sarpa sürülerini de yoğun olark gördüm. 50 yıl önce de bu balıklara rastlandığı pek çok kişi tarafından belirtiliyor. Yüce Yaratıcı ülkemize çok güzel bir coğrafik konum bahşetmiş, yada milletimizin bu topraklar üzerinde yaşamasını sağamasıyla şanslı bir konuma yükselmişiz. Küresel iklim anormalliklerinin muhtemel etkilerinden biri sizin de bahsettiğiniz gibi Arabistan yarım adasından başlayıp ülkemiz üzerinden Almanya-Polanya ya kadar uzanan çapraz bir kuşakta sıcaklığın artması ve bunun doğal yaşamı da aynı şekilde etkilmesidir. Yani sıcak su balıklarının bu kuşak üzerinde çoğalması, baskın tür haline gelmesi gibi... Ama diğer bir etki de doğal dengenin bozulması su ve buna bağlı olarak tarımsal ürün yetersizliklerinin bir insan göçüne neden olacağıdır. Ülkemiz şanslı demiştim çünkü soğuma kuzey bölgelerimizi Danimarka kadar soğutabilir, ısınma da güney bölgelerimizi Mısır kadar ısıtabilir. Herhalukarda bu gün rahat yaşanılan diğer ülkelerdeki kadar bir değişim olur ki, sanırım kolayca aşmak ve alışmak mümkün olur.
Hocam çok teşekkür ederim aydınlatıcı bilgileriniz için. Aslında aynı şeyleri düşünüyormuşuz. Demek çupra zaten o bölgede yeterince var. Bunu bilmiyordum gerçekten. Teşekkür ederim Yakup Hocam.
konuya ne kadar bağlantısı vardır bilmemem ama ekteki dosya http://www.ims.metu.edu.tr/cv/ozweb/marms2000.doc Ege-Marmara-Karadeniz arasındaki mevsimsel akıntılarla ve marmara'nın kendini yenileme süreci ile ilgili bilgiler veriyor. Bu bilgileri yorumlayabilenler (ki ben beceremedim) belki bir ilinti bulabilir. Ayrıca Çupra'nın karadeniz balığı haline gelmesi benim hoşuma gider. Kesinlikle lezzeti bibaşka olacaktır. Ama hayır mıdır? şer midir? üstadlarım bilir.
Yakup abi önce verdiğin bilgiler için teşekkür ederim. Resimde görülen ve seninde adını saydığın diğer balıklar Karadenize yerleşip hayatlarını sürdürüp çoğalabiliyorlar mı yoksa yok olup gidiyorlar mı
Kerem altın değerinde bir bilgi bulmuşsun bana göre. Ben böyle birşeyi İzmir körfezi için aradım ama malesef böyle bir çalışma yapılmadığını öğrendim. Neden aradın dersen bir belgeselde pelajik balıkların akıntı sınırlarında dolaştıklarını ve beslendiklerini öğrenmiştim. Bu sınırları belirleyen bir harita bulunması halinde balık bulucu taşımaktan daha yaralı olacağını düşünüyorum. Elbette mevsimlere göre akıntının şiddeti ve yönünde değişiklikler olacaktır. Fakat en azından balığın nerelerde bulunabilceği konusunda bir fikimiz olacaktır diye düşünüyorum.
Sevgili Taylan; Bu güne kadar gelip gidenler çok oldu. Aralarında kalıcı olanları pek görmedim. Örneğin bizde mavi izmarit çok iken 1990 yılında yeşil olanı (istanbulda bu yıl çok avlanan ve menekşe adı verilen izmarit) geldi ve iki yıl boyunca aşırı çoğalarak baskın tür olarak avladık. Sonra yok oldu gitti... Rus kefali insan etkisiyle gelenlerden... Son 20 yılda baskın tür haline gelip yerli kefallerin (altın baş ve has kefal) yaşam alanlarını istila etti. Sonra Azak denizine çekildi, sadece Mayıs-Ağustos arasında yoğun sürüler halinde kıyılarımıza yayılıp sonra çekiliyor. Ki bu tür benzer iklim kuşağındaki Sarı denizin balığıdır. Deniz salyangozunun 80 yıllık geçmişi var, bence onun da Karadenizde ömrü doldu, yakında gider... Mnemiopsis leidyi bir taraklı medüz (deniz anası) dır. 1985 den sonra geldi ve Karadeniz'in başına bela oldu. Bizler toplantı üstüne toplantı, proje üzerine proje yaptık, bundan nasıl kurtuluruz diye... Sonunda onun bulunduğu denizlerden doğal düşmanı olan bir balığı Karadeniz'e getirme kararı tartışılırken Allah bize acıdı, Beroe ovata adlı taraklı medüz Karadenize geldi ve hamsi yumutalarının düşmanı olan Mnemiopsis i bastırdı. Karadeniz bu kadar bereketli olduğu sürece, daha çok canlı gelip gidecek belki bazıları kalıp çoğalacaktır. Balıklar genelde kısa sürede geldikleri gibi giderken bir kaçı Karadeniz'i sevebiliyor. Bunlar çoğalıp hakim tür haline de gelebiliyor.
Teknik yönü güçlü güzel bir çalışma. Fakat Marmara'da ne oluyor bitiyor bunu herkesin anlayabileceği güzel bilgiler de var. Kısa bir özetle; "Marmara'ya öyle kolay kolay birşey olmaz... Akdeniz ve Karadeniz'den doğal yolla sürekli gelen taze su Marmara'yı yeniliyor. Fakat bu bizi rehavete kaptırmamalı çünkü körfezlerde "deniz öldü" dedirtecek kadar kötü durumlar gözlendi. Kirlilik ve atıkların arıtılması konusunda hassasiyetimizi devam ettirmeliyiz." deniliyor.
Artı hiç bir şey eskisi gibi değil.. Bu sene cuprayı be kendi gözlerimle gördüm balıkçı kayığından indirirken ,arkadaşım bir adet mırmır yakaladı ve sıkı durun bu sene ben bir adet barakuda gibi bir balık yakaladım,gaga yapısı sargana benziyo biraz kısa,sırtında boyuna dik siyah şerit halinde cizgiler vardı,o zaman ne olduğunu bilememiştim daha sonra bu formda barakudayı yakından gördüğümde işte bu dedim.Ayrıca samsunda levrek epeyi bir zamandan beri çıkmıyordu son zamanlarda epeyi tutan var,bende dahil. Eminim bu tür hikayelerin sonu gelmeyecek,gelmemesini umalım.artık bizde karadenizde bol çeşitli balık görmek istiyoruz.saygılar..
Bilimde sebep\sonuç ilişkisi herzaman araştırılır ve gereklidir fakat canlıları ilahi bir hikmete mebni ve sevk eden Yaratıcı gücü de unutmayalım canlarım. Dün bana da SİNOP İLİMİZİ görmek nasıboldu. Gerçekten balık populasyonuna müsait ve de avlanmaya çok uygun mekanlar oldugunu gördüm. Birgün öncede iskeleden palamut çekenlerin hikayesıni dinledim. Hakim kardeşimi ve polis yegenimi de ziyaretten sonra SamsunaDÖNDÜK....Tekrar selam ve sevgilerimle
Bekir Hocam; Keşke Yakup kardeşinizin bir çayını içseydiniz. Bir dahaki sefere bekliyorum. Bu yıl iskelede palamut bol oldu maaşallah. Hala da devam ediyor.
Yakup bey verdiğiniz bilgiler için teşekkürler yaz başında o kadar istavritin arasında beni güldüren tek balık bir adet uskumru olmuştu. yıllar sonra onu gene boğazda görmek çok iyi idi. umarım karadenize çıkar ve yerleşir gene
Yakupbey kardeşim.... Benim için şeref olurdu. Forumdaki resimlerinden seni görmeyi umudederek iskele ve çevresindeki yüzlerde seni aradım. Adresini bilirsem inşallah belki seneye balıgın bololdugu zamanlarda seninde ziyaretine gelmekisterim. .... Adliyede görevli özkardeşimle tanışmanı dilerim.. Tabi ikiniz de işlerinizden fırsat bulursanız. Rabbim işlerinize kolaylık versin.... Allah cc razıolsun...
Daha başlığı görür görmez heyecanlandım acaba altından ne çıkacak diye. Heyecanım da boşuna çıkmadı. Hocam, C. crysos'un ilk kaydı mı bu Karadeniz'de? Bu balığın Karadeniz'de yaşayan bir tür sayılabilmesi için neler gerekiyor? Sanırım tek balık tam olarak yeterli bir ispat oluşturmuyor. Bunun dışında kaynaklarda sinarit, akya gibi balıkların da Karadeniz'de gözlemlendiği söyleniyor. Bu bilgiler ne derce güncel?
Günaydın: Emre bir hafta içinde aşağı yukarı tüm volicilerde, dip ağı atanlarda ve gırgırlarda daha ufak ta olsa bu balıktan kaldığı gözleniyor. Suyun hala 15 derece üzerinde sıcaklığa sahip olması bunda etken olsa gerek. Yıllardır bildiğim, gözlediğim Marmara'dan geçen çoğu bu tür balıklar Zonguldak-Ereğli'ye kadar daha bereketli av verirken, Sinop'u çok nadir bulmalarıdır. Özellikle sardalya, kolyoz ve uskumru her yıl bu olayı tekrar eder. Ama bu konuda (misafir türler) bir çalışmam olmasına rağmen C. crysos türüne ilk defa rastladım. Belki de daha önce ulaşmışsındır, fakat geçen sene arkadaşlarla Orta Karadeniz (Sinop-Ordu) kıyıları için hazırladığımız yaklaşık 10 yıllık gözlem ve araştırmaya dayalı makale Journal of the Black Sea / Mediterranean Environment de yayınlandı. Makalenin pdf halini http://www.blackmeditjournal.org/pdf/2005 vol 11 no 3-5.pdf de görebilirsin. Sparidae den dominant tür olan ıspari ve sivri burun karagöz dışında; kupez, sinarit, sargoz, ak karagöz (D.vulgaris), melanur, sarpa, çupra ve ıskatari bizim rastladığımız, örnekleri fikse edip müzemize koyduğumuz balıklardan. Yöre için tespit ettiğimiz toplan balık sayısı 94. Tam listeye yayın içinde erişilebilir. İlginç türler tabi ki var. Yaşadığını kabul etmek terimi, burada üreyip çoğalan, bu deniz içinde göç eden se Karadeniz'e çok az balık kalır. Palamut ve lüfer bile Karadenizde yok konumuna düşer. Yalnız belirli zamanlarda (belki palamut ve lüfer gibi yoğun ve uzun olmasa da) bu denize göç eden peşpeşe yıllarda gözlenen balıkları Karadeniz'i beslenme rejiminin bir paraçası haline getirdiğini yada hayatında bir yeri olduğunu kabul ediyoruz. Yani varlığın peryodik olarak devamı ve bunun bir kaç kez (başka araştırmacılar tarafından da) gözlenmesini yeterli buluyoruz.
Biz yazın Eğri Limandan kıyıdan zoka ile bu boyda bu balıktan bir tane çekmiştik. Sanırım Mutlu bu yazıyı henüz görmedi. Onda resmi var.
Makaleye daha önce denk gelmemiştim, gönderdiğiniz iyi oldu. Benim de çok ilgimi çeken bir konu denizlerimizdeki, özellikle de Karadeniz'deki, misafir türler . Aslına bakarsanız biz de bulamıyoruz uskumruyu, kolyozu. Herhalde Ereğli sınırın dışında kalıyor
Haklısın Bülent, üye olduğumuz diğer gruplardan birine gönderdi, Ege de avladı ve aynı balıktır. Fakat Karadenizde ilk defa gördük.
