Tatlısuda Kışın Balık Avcılığı

Benim gibi birçok balık avcısı arkadaşımın ilgisini çektiğini tahmin ettiğim “tatlısularda kışın balık avcılığı nasıl ve nerelerde yapılmalıdır?” sorusuna cevap aramak için bu başlığı açmayı uygun gördüm. Gerçekten yaz kış demeden bu tutkuyu yaşamak isteyen, kışın dondurucu soğuğunda avlanmak için karlı buzlu yollara düşmekten çekinmeyen çilekeş ve sportmen avcı dostlarımızın söyleyecekleri, paylaşacakları çok şeyler vardır.

Ben konuyu “su sıcaklığı” temelinde ele alıyorum.

Olta avcılığında başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden biri su sıcaklığıdır. Çünkü balıkların beslenme alışkanlıkları veya yem alma kapasiteleri su sıcaklığı faktörüyle doğrudan ilişkilidir.

Balıklar soğukkanlı hayvanlardır. Yani vücut ısısı çevre ısısıyla doğru orantılı olarak artıp azalmaktadır. Bu da şu anlama geliyor: Su sıcaklığı düştüğünde balığın türüne de bağlı olarak vücut aktivitesi azalıyor ve bazen aylarca hiç yem almadan yaşayabiliyor.

Sular her zaman kıyıdan ve yüzeyden başlayarak soğur, ve aynı yerlerden başlayarak ısınır. Tabii suya karışan başka bir su kaynağı yoksa. Göl ve baraj gibi büyük ve durgun su kaynaklarında “termal tabakalaşma” adını verdiğimiz özellik nedeniyle derin yerler yazın daha serin iken kışın daha sıcaktır. Aşırı sıcak olan yaz günlerinde sıcaklıktan rahatsız olan balık, derin yerlere kaçarken, kışın da yine aynı şekilde soğuktan rahatsız olup derin yerlere çekiliyor. Ama bu durum balığın serinsu veya ılıksu balığı olmasına bağlı olarak değişebilir. Genellikle etobur balıklar (alabalık, sudak, turna gibi) soğuk suya toleranslı balıklardır. Yani kışın da yem aldığı için oltayla avcılığı mümkündür. Zaten üreme zamanı da diğer türlere göre daha erken bir dönemdedir. Yani soğuk olmasına rağmen vücut aktivitesi yüksektir. Bu nedenle de buz tutmuş bir gölde buzları kırarak olta atan ve turna yakalayan bir avcıya rastlamanız mümkündür. Oysa sazan balığı, genellikle bir ılıksu balığı olarak tanımlanmaktadır. (Avrupa’da soğuksu balığı olarak tanımlanmış olması bence Avrupa’nın soğuk sularına adapte olması ile ilgilidir. Oysa soğuksularda yaşayabilse de üreme zamanında gerekli su ısısı oluşmadığı takdirde üreme kabiliyetini yitirmekte ve ısıtılmış yapay ortamda üretilerek çoğaltılmaktadır). Sazan balığının soğuğa karşı toleransı daha az olduğundan kışın bulunduğu ortamda daha sıcak olan derin sulara çekilme eğilimindedir. Biyolojik aktivitesi azalmakta ve buna paralel olarak yem alımı da azalmakta, hatta tamamen durabilmektedir.

Küçük su kaynaklarında ve akarsularda hava sıcaklığının sıfır derecenin altına düştüğü bir çevrede su sıcaklığı da sıfır derecenin altına düşme eğilimine girecektir. Ancak bu durum yine kıyılardan ve yüzeyden başlayarak olacaktır. Diğer bir deyişle donma olayı kıyılardan ve yüzeyden başlayacaktır. Suyun akışkan olması halinde veya akışkan olduğu yerlerde su sıcaklığı sıfır dereceye kadar düşer ve daha da altına inemez. Çünkü sıfır derecenin altına inerse donması gerekir, ama akışkan olduğu için donamaz. Diğer taraftan su kaynağının gece sıfır dereceye kadar düştüğü, ancak gündüz hava sıcaklığının artıp mesela 10 derece sıcaklığa çıktığı bir durumda önce kıyılar ve yüzey kısmı ısınmaya başlayacaktır. Böyle bir durumda balığın daha sıcak olan kıyılara, sığ yerlere gelmesi veya yüzeyde bulunması nedeniyle bu yerlerden yakalanabilmesi ihtimali oluşacaktır. Böyle bir durumda nispeten durgun ve sığ olan yerlerin tercih edilmesi gerekebilir. Çünkü diğer yerlerde suyun sirkülasyonu nedeniyle ısı farkı oluşamaz. Ancak su kaynağının kıyı ve yüzey kısmından başlayarak kısmen donduğu ve gündüz oluşan sıcaklıkla buzların eridiği bir ortamda, tam tersi bir durum meydana gelir. Çünkü buz erimeye başladığında, buzun erimesiyle oluşan suyun sıcaklığı sıfır derecedir. Suyun sıcaklığının artmasını sağlayacak ısı burada buzun erimesi için kullanılmaktadır. Bu durum buzun tamamen erimesine kadar devam edecektir. Dolayısıyla da bu bölge daha soğuk olacaktır.

Kısaca söylemek gerekirse balık kışın her zaman derinde olmayabilir. Bazen kıyılarda ve sığ yerlerde de olabilir. Biraz biyoloji, biraz da fizik ve kimya bilgisi bazen işe yarayabilir.

Kış avcılığı konusunda kışın avı yasak olan türler (doğal alabalık ve turna gibi) konumuzun dışında olup kurallara uygun avcılıktan yana olduğumu bir kez daha hatırlatırım.

Paylaşımlarınızı bekler, saygılar sunarım.