Zokayla Çipura Avı

Madem konu zokadan gidiyor...
Birkaç alıntı ile devam etmekte fayda var sanırım...

Dişli balıkların iğneyi aşırıp, ısırarak bedeni koparmaması için zoka denilen sapına kurşun dökülmüş iğneler kullanılır. Buradan zokanın dişsiz balık avında kullanılamayacağı anlamı çıkartılmamalı; zoka her tür dişli ve dişsiz balığın avında rahatlıkla kullanılır. Bu şekilde ayrıca iğne ağırlaştırılarak serbest beden (mesela akıntı üstünde karagöz, mercan avında) uygulamaları da yapılabilir. Denizde kullanılan zokalar civalanır. Nedir civalama? Balık malzemesi satan dükkanlardan temin edebileceğiniz az miktarda civa ufak bir cam şişede muhafaza edilir. (Dikkat civa zehirlidir) Şişenin ağzı gergin bir güderi ile kapatılır. Güderi bir iğnenin ucu ile hafifçe delinir. Çok kolay şekil değiştirip ufacık bir delikten bile geçen ağır metal civa buradan da geçecektir. Bir çuha parçasına yatırılan zoka üzerine şişedeki civa tuz serper gibi çok az miktarda serpilir. İğne tarafıından elle tutulan zoka çuha ile ovulur. Kurşuna yapışıp sıvanan civa zokaya, balıkların ilgisini çekecek pırıl pırıl bir görüntü verir. Lüfer, palamut gibi balıkların avından sonra veya ilk dökümünden sonra zoka kurşunu üzerindeki diş izleri veya döküm kalıntıları, eğe veya bıçak ağzı ile temizlenir; ıstaka (mazgala) denen silindirik cam bir çubukla perdahlanır, bu işleme mazgallama denir ve tekrar civalanır. Osmanlı zamanında parlak olması için zenginler amatörler gümüşten zoka döktürürmüşler. Artık bu alışkanlık yoktur son yılların eğiliminde gümüş zoka yerine ağır metalden dökülmüş galvanizli zokalar kullanılmaktadır. Bu zokalar kendileri ile aynı boyuttaki kurşun zokalar kadar ağır değildir. Denizde kullanılan zokalar tiplerine göre sarmısak, sülük, fındık, pirçol gibi isimlerle anılırlar .Aslında pirçol tüm küçük zokaların genel adı olmakla birlikte mesela eski amatörler sarmısak zokanın küçüğüne pirçol, sülük zokanın küçüğüne zokita, fındık zokanın küçüğüne leblebi de derler. Ayrıca pirçolun yünlülerin küçüğü olarak adlandırılabilecek pişkova (kovuşturma) ve ovala denen tipleri de vardır ki ileride bu konulara da değineceğiz. Kısaca ovala yuvarlak, kovuşturma köşeli yapıdadır. Buraya kadar anlatılandan ve benim kişisel tecrübelerimden şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki özellikle denizde zoka kullanımı, tekniği ve çeşitliliği ile neredeysen hiçbir dünya ülkesinde bu kadar yaygın değildir. Onlar daha çok aşağıda tatlı su zokaları ile anlatılan zokaları kullanırlar, o da daha çok atıp çekme uygulamalarında. Yine de şunu da kabul etmek gerekir ki Türk amatör balıkçılık tarihinini önemli bir parçası olan zokalar günümüzde piyasada oldukça az çeşitte bulunmaktadır. Umalım zokalr da pek çok bize ait değer gibi tarihe karışmasın. Zokalar her mevsimde kullanılabilmekle beraber özellikle soğuk dönemlerde daha da verimlidirler. Her tür zoka her türlü yemle rahatlıkla kullanılabilmekle beraber sarmısak zokalar ölü bütün yem, fındık zokalar canlı yem, sülük zokalar ise kesilmiş yaprak, sülük, tekgöz gibi yemlere daha uygundur. Bu konuyu çok fazla uzatmamak için yem takmaları ilgili balıklarla birlikte anlatılacak. Bazen zokanın hemen altına, zoka iğnesinin sapına bağlanan bir iğne ile balığın yemi ısırıp kopararak yerken yakalanması amaçlanır. Bu iğneye hırsız iğne denir. Hırsız iğneyi zoka iğnesinin sapına bağlamak için kullanılacak düğüm, düğümler sayfasında klasik iğne bağı olara anlatılan düğümdür. Düğüm atıldıktan sonra boş uç ve hırsız ığne dirsek kısmından birer pense veya kargaburun pense ile tutularak düğümün iyice sıkışması sağlanırsa hırsız iğne kolay kolay yerinden kaymaz. Özellikle lüfer, sinarit avlarında balık vurur fakat yakalamadan yemin sarkan kısmını koparıp alırsa bu yola baş vurulmalıdır. Zoka seçiminde ağırlık ve tipin doğru tespiti çok önemlidir. Bir yerde verimli çalışan zoka başka bir yerde farklı akıntılar ve derinlik gibi nedenlerle iş görmeyebilir. Bunu burada anlatmak mümkün değil tabii, sizin deneyerek bulmanız gerekecek. Ama kullandığınız zokanın tipine ve ağırlığına dikkat etmeniz gerektir. Zokalarin ağırlıkları 200 gr. kadar olabilir, 200 gıramlık zokanın iğnesinin de 7/0-9/0 gibi olabileceğini unutmamak gerek. Genelde zoka ile av yapılacak en verimli yerler akıntı üstünden kayalıklara atış, akıntı altında oluşan anaforlu bölgeler, iki akıntının karşılaşarak suyu hareketlendirdiği yerler gibi genelde akıntı altında balıkların yem beklediği yerlerdir. Ama dip sürütmesi, lüfer, palamut yemlisi gibi uygulamalar da çok yaygındır yeri geldikçe değineceğim. Son olarak zoka kurşundan farklı olarak bedene bağlanır.

Tatlı sularda kullanılan zokalar denizde kullandıklarımızdan farklıdır. Renkli olabilirler, renksizleri gerekirse civalanabilir de. Bedene bağlanma halkaları genelde iğnenin ucu tarafında kurşunun dışına çıkar. Bu tipler doğrudan ağırlık olarak atıp çekme takımında kullanılırlar. Avrupa ve Amerika' da bu tip zokalar her suda kullanılmaktadır. Tabii bu zokalarda kullanıldıkları şartlara göre top, kurşun, rugby topu gibi şekillerde ve, farklı boyutlardadır. alırken ağırlığını da öğrenmeye çalışın. Bu zokalar da bedene bağlanır.
http://www.bilgehansarp.net/fishing/index.htm

-ZOKALI AVCILIK:
Zokalar şekilleri ve ağırlıkları açısından birçok çeşitlere ayrılırlar. Ancak yeni üretilen bazı malzemeler birçoğunu kullanılmaz hale getirmiştir. İlk zamanlar zokaları balıkçılar kendileri yaparken zamanla ucuz ve bol bulunmaya başladığı için bundan vazgeçilmiştir. Bunun için burada halen geçerli türlerden bahsedilecek ve yapma şekline hiç değinilmeyecektir.
Zokalarda taze çıkarılmış fleto ve sülük yemler, karides, midye, yengeç, mamun yem olarak kullanılır. Avlanacağınız zokanın parlak olması gerekir. Bu zokalı avcılığın önemli kısmıdır. Zokanızı parlatmak için üzeri çalı sırtı, cam parçası veya zımpara ile kazınır. Sonra Zokanın kurşun kısmı avuç içinde yün güderi veya parmak ile ovularak parlatılır. Zokalar ılık ve sıcak havalarda fazla derin olmayan, az akıntılı sularda, ayrıca çirura, kolyoz, uskumru, lüfer gibi göçmen balıkların bölgeye gelme zamanında kullanılır. Soğuk havalarda balık daha derine kaçacağından ve fazla akıntıda yem uçacağından pek kullanılmaz. Çok akıntılı sularda kullanılmasa da akıntılı suların üzerinde bulunan ada, kaya parçaları ve burunların kuytu kısımlarında oluşan durgun sularda, deniz dibi akıntılarının dipteki alçaklık ve yükseklik sebebi ile meydana gelen anafor ve kaynamaların bulunduğu yerlerde, iki akıntının çarpıştığı yerlerin durgun kısımlarında zokalı avcılık iyi netice verir.

A-ZOKA İLE KARAGÖZ - MELANUR AVI:

Yukarıda bahsedilen yerlerde karagöz, melanur, sokar gibi balıkların yakalanması mümkündür. Eğer bu bölgelerde av yapılacaksa tekne kesinlikle bu oluşumların içine demirlenmez. Hatta bölgeye yaklaşırken ve demir atarken ses çıkarılmaz. Tekne takımı bu oluşumların içine atılabilecek bir mesafeye demirlenmelidir. Takım buraya atılır dibe inene kadar beklenir ve tekrar çekilip atma işlevine devam edilir. Balık yakalanırsa yakalandığı derinlik takım üzerinde işaretlenerek bir daha ki sefere balık yakalanmazsa dahi o derinlikte dalgalanmaya bırakılır.

B- ZOKA İLE ÇİPURA AVI:

Çipura avı birçok tip zoka ile yapılabilir. Suyun akıntısına ve derinliğine göre sarımsak, sülük, fındık zokalar da kullanılabilir. Diğer balıklar tarafından kolayca parçalanamadığı için yengeç yem tam olarak kullanılır. Tek zoka ile avlanıldığı gibi takıma hırsız zoka veya hırsız iğne takılarak ta kullanılabilir. Çekeri fazla olan 0.25 no misina beden veya kol olarak kullanılır. Zokalı avcılık derin sularda yapılmadığından sessiz olmaya ve görüntü vermemeye dikkat edilmelidir.

C- ZOKA İLE USKUMRA - KOLYOZ AVI:

Uskumru ve kolyoz mevsimlerinde çaparilerle avcılık daha doğru olur. Ancak peşlerinden gelen iri balıklar yüzünden yada göç zamanı yaklaştığı için balık dağılır ve ürkekleşir.bu bile zoka ile avlanmamız gerektiğini gösterir.
Bedende 0.25 no misina, zokada da sülük zoka tercih edilmelidir.beden ucuna 6 no fırdöndü bağlanır. Fırdöndüden sonra bir kulaç 0.25 no kol bağlanıp ucuna zoka bağlanır. Yem olarak dilimlenmiş sardalya fletosu takılır. Yemlenen takım denize atılıp 10 kulaç inmesi beklenir ve tekrar çekilip atılarak avlanmaya devam edilir.

D- ZOKA İLE LÜFER AVI:

Lüfer avı pişkova tipi zoka ile yapılır. Pirçolların kurşun kısmı kısa olduğu için lüfer tarafından kesilme ihtimali vardır. Pişkova ve ovala uzun bir sapa sahip olduğu ve daha ağır olduğu için tercih edilir. Beden kalınlığı 0.40 veya 0.50 no misinadan, kol 0.30 - 0.35 no misinadan yapılır. Zargana, kolyoz, istavrit veya sardalya fletosu düz durmasına dikkat edilerek diker gibi iğneye takılıp son birkaç santimetresi iğneden sarkıtılır. Takım donanımı çipuranın tek zokalı takımının aynısıdır.
http://www.rastgele.org/deniz03.html